Czy pracując na umowę-zlecenie mam zapewnione ubezpieczenie?
Bardzo często zdarza się tak, że podpisujemy umowę z pracodawcą, a nie do końca jesteśmy świadomi co jest w niej zawarte. Pojawiają się wątpliwości m.in. czy na pewno jestem ubezpieczony? Czy należy mi się odszkodowanie za wypadek przy pracy, pracując na podstawie umowy-zlecenie lub umowy o dzieło? Jest to bardzo istotne, ponieważ możemy się niemile zaskoczyć, kiedy np. nie zostanie nam wypłacone odszkodowanie za poniesione krzywdy podczas pracy.
Umowa o pracę
Jest to umowa podpisana obustronnie, na podstawie której obie strony zobowiązują się do wykonania pewnych zadań. Pracownik zapewnia wykonanie czynności powierzonych przez zwierzchnika, pod jego kierownictwem i w miejscu i czasie ustalonym przez niego. Natomiast Pracodawca zapewnia wynagrodzenie za odbyta pracę. Kodeks pracy wyróżnia 3 rodzaje umowy o pracę:
- umowa na okres próbny
- umowa na czas nieokreślony
- umowa na czas określony
Pracodawca, który zatrudnia pracownika na podstawie umowy o pracę jest zobowiązany do wnoszenia składek ubezpieczeniowych do ZUS-u (emerytalne, rentowe, zdrowotne i wypadkowe). W praktyce oznacza to, że jeżeli ulegniemy wypadkowi przy pracy to należy nam się odszkodowanie za poniesione krzywdy.
Umowa-zlecenie
Fundamentalną różnicą między umową o pracę a zleceniem jest to, że przepisy dotyczące umowy-zlecenie uregulowane są w Kodeksie Cywilnym, a nie w Kodeksie Pracy. Podpisując umowę, zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania pewnego zadania względem zleceniodawcy, ale w dogodnym dla siebie miejscu i czasie. Oczywiście za wykonaną pracę zostanie mu przyznane wynagrodzenie zgodne z treścią obustronnej umowy.
Jeśli chodzi o ubezpieczenie społeczne to tego typu umowa wywołuje wiele wątpliwości. Jeżeli zleceniobiorca, który wykonuje dane zadanie, nie posiada innego tytułu do ubezpieczenia (np. nie posiada umowy o pracę w innej instytucji) to zleceniodawca jest zobowiązany do wnoszenia składek ubezpieczeniowych do ZUS-u (emerytalne, rentowe, zdrowotne).
A co z ubezpieczeniem wypadkowym?
Ubezpieczenie wypadkowe zależne jest od miejsca wykonywania pracy. Jeśli pracownik zatrudniony na podstawie umowy-zlecenie wykonuje czynności z tym związane na terenie zakładu, instytucji to podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu wypadkowemu, za które składki płaci pracodawca. Natomiast, jak wykonuje zlecenie w innym miejscu niż placówka danej firmy to nie podlega ubezpieczeniu wypadkowemu.
Umowa o dzieło
Jest to forma umowy cywilnej, więc dotyczące ją przepisy uregulowane są w Kodeksie Cywilnym (tak jak w przypadku umowy-zlecenie). Zawierana jest pomiędzy zlecającym dzieło i osobą zobowiązaną do wykonania dzieła. Cechą charakterystyczną tej umowy jest to, że nie istotny jest tu wkład w pracę, spędzony czas. Najważniejszy jest rezultat, czyli to co finalnie zostało przygotowane. Za to również zostaje wypłacone wynagrodzenie, które zapisane jest w umowie. Po ukończeniu dzieła należy wystawić rachunek i przesłać go osobie zlecającej dzieło.
Umowa o dzieło nie stanowi tytułu do ubezpieczeń społecznych. Jeżeli u osoby zlecającej dzieło jesteśmy zatrudnieni tylko na podstawie tej umowy, to nie są za nas opłacane składki na ubezpieczenie.
Natomiast, jeżeli wykonujemy dane dzieło u swojego pracodawcy, z którym jesteśmy już w stosunku pracy (np. mamy podpisaną umowę o pracę) to obowiązkowym jest ubezpieczenie społeczne z tytułu umowy o dzieło. W tym przypadku w ZUS-ie nasza umowa jest traktowana na takich zasadach jak umowa o pracę.
Powinniśmy dokładnie znać cechy charakterystyczne umowy, która została nam zaproponowana, ponieważ jest to bardzo istotna kwestia jeśli chodzi o np. prawo do odszkodowania, urlopu czy zasiłku macierzyńskiego. Jeżeli mamy wątpliwości co do treści umowy to przed podpisaniem należy ją dokładnie przeanalizować z pracodawcą. Dzięki temu unikniemy przykrych sytuacji, które mogą się pojawić w czasie wykonywania pracy.
Przeczytaj także W jakich przypadkach nie dostaniemy odszkodowania?